Lingvo

OPINIO

Ĉu dulingvismo (en Esperantujo) eblas?

En la esperantista medio, al kiu apartenas multaj legantoj de tiu ĉi revuo, oni ofte aŭdas, ke onia celo estas, ke ĉiu homo estu kapabla paroli sian gepatran lingvon kaj Esperanton, do ke ĉiu homo estu fakte dulingva. Observante la ekzistantajn dulingvismojn (kaj la popolajn kaj la profesiajn), ni tamen konstatas, ke dulingvismo postulas regulan uzon de ambaŭ lingvoj, por ke ne perdiĝu la scipovo; ŝajnas, ke mankas io, en la okazo de Esperanto, por ke amaso da homoj povu regule uzi tiun internacian lingvon, alivorte por ke ĝi estu uzata ne nur de pioniroj, sed ankaŭ de konsumantoj.

Popola dulingvismo

Ĝi funkcias ĝenerale kiel transiĝo inter malaperanta lingvo kaj konkeranta lingvo. Mi skribas el Francio, kaj ekzemple en mia regiono, kie la okcitanaj dialektoj estas malaperantaj, oni ja povas observi dulingvismon. Miaj geavoj parolis preskaŭ nur sian okcitanan dialekton, sed kapablis komuniki franclingve kun la pastro, la kuracisto, la instruisto ktp; ili povis ankaŭ legi franclingvan gazeton. Miaj gepatroj kaj mi regas egalnivele la okcitanan kaj la francan. Miaj infanoj parolas nur la francan. La enmigrintaj familioj spertas ion similan. Tiu dulingvismo daŭris, ĉar la homoj regule uzis ambaŭ lingvojn: en la familio kaj kun la najbaroj la kampuloj parolis nur okcitane, sed ili regule renkontis la francan oficialan lingvon. Dimanĉe la pastro predikis franclingve, kaj en la franca estis redaktita ankaŭ la semajna regiona gazeto, kiu informis pri la mondo, pri Francio kaj pri la najbaraj vilaĝoj. Tio daŭrigis la scipovon de la franca lingvo lernita en la lernejo dum la infana aĝo. Tiel, kiam la kampuloj bezonis uzi la francan lingvon por paroli kun la kuracisto, kun la instruisto, kun iu ŝtatfunkciulo, ekzemple la impostokolektanto, ili ja kapablis tion fari. Dulingvismo funkciis dum du aŭ tri generacioj, do dum malpli ol unu jarcento, inter la ĝenerala uzo de la okcitana dialekto kaj la ĝenerala uzo de la oficiala franca lingvo. Tiu transiĝa periodo estis pli longa, kaj daŭris proksimume tri jarcentojn, por kelkaj profesioj, ekzemple notarioj kaj pastroj. La arkivoj montras, ke ili komencis skribi aktojn en la franca ĉirkaŭ la jaro 1600, tamen ili plu kapablis paroli okcitane kun siaj klientoj ĝis la komenco de la 20a jarcento. Sed tio estis speco de profesia dulingvismo.

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.