MONATO
Por skribi al ni
Serĉi en MONATO

Scienco

PALEONTOLOGIO

Sensacia fosilio

Televida elsendo hazarde atentigis la verkanton pri grava trovitaĵo. Antaŭ nelonge anonima kolektanto prezentis tre interesan primat-fosilion trovitan en 1983 en la germana minejo Messel. Ĉi-lasta kuŝas apud la urbo Darmstadt kaj estas konsiderata monda heredaĵo, kaj tie estis trovitaj multaj famaj fosilioj, rilataj al tiel nomata praĉevaleto (Propalaeotherium Parvulum) kaj al aliaj rimarkindaj best-kruciĝoj (ekzemple inter soriko kaj lutro). Demandite tiurilate, la paleontologo Jens Franzen [francen] deklaris: „Miaopinie ĉi tiu fosilio estas la oka mondmiraklo. Temas pri malkovro eklipsonta ĉiun alian.”

Ida

La fosilio, al kiu Franzen tiel entuziasme aludas, estas tiu de „adapedo” 58 centimetrojn longa (proksimume kiel marmoto); la aĵo aĝas 47 milionojn da jaroj, do la besteto vivis ene de eoceno. Internacie konataj esploristoj tutsekrete ekzamenis per plej modernaj teknikoj la fosilion, inkluzive dentojn kaj la enhavon de la stomako (laŭŝajne estigatan de fruktoj kaj folioj). La juna femala primato estis siatempe bona grimpistino, vivanta sur arboj. Oni nomis ĝin Ida, sed ĝia scienca nomo estas Darwinius Masillae – por soleni la ducentjaran jubileon de la naskiĝo de Charles Darwin. Unuavide ĝi similas al duonsimiaj lemuroj nuntempe vivantaj en Madagaskaro, sed mankas kelkaj tipaj karakterizaĵoj, kiel grat-ungo ĉe la etfingro kaj kombila dentaro en mandiblo. Simile al homo, la adapedo montras kontraŭmeteblan polekson kaj ungojn anstataŭ krifojn; en la malantaŭaj piedoj oni aldone trovis elementojn, kiuj pensigas pri verŝajna transiro al stara pozicio kaj rektakorpa irado.

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.

Jomo IPFELKOFER
korespondanto de MONATO en Germanio

Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Jomo Ipfelkofer el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2023-03-28