Lingvo

PIĜINOJ

La berbera, lingvafrankao vera

Vere leginda verko, por ĉiuj ŝatantaj lingvosciencon kaj ne nur, estas la itallingva monografio La lingua franca barbaresca, fare de profesoro Guido Cifoletti. Temas pri lingvisto el la itala universitato de Udine (urbo situanta en la regiono Friulo, apud Aŭstrio kaj Slovenio), kiu jam de duona jarcento okupas sin precipe pri lingvoj ŝemidaj. Li tamen havas unu kroman, kaj gravan, lingvistikan intereson: piĝinoj, intergentaj lingvoj. Kaj al tia aparta lingvo, ja atestita siatempe en norda Afriko kaj de tie – sen tamen neatakeblaj pruvoj – disvastiĝinta ankaŭ aliloke, li dediĉis la menciitan esploron.

Kio estas piĝino, intergenta lingvo aŭ lingvafrankao? Ĉefe ĉi-lasta estas esprimo, kiu ĉiam interesis kaj allogis eŭropanojn kaj ajndevenajn personojn „emajn serĉi la fantomon de lingvo, kiu ebligu al homoj, kvazaŭ pro magiaĵo, superi ĉiuspecan disiĝon”. Temas tamen pri esprimo inflaciita kaj fojfoje devojiga, kiun uzas netaŭge libroj kaj televidaj raportoj por aludi al lingvaj fenomenoj efektive tre malsimilaj unu al la alia (ekzemple la pragreka kaj la latina en la antikva erao; la tiel nomata Russenorsk, kune kun la angla kaj Esperanto en la moderna aŭ nuntempa mondo; sed ankaŭ tuta serio de piĝinoj el ĉiu loko kaj epoko). Oni, aldone, ne malofte utiligas tiun esprimon por indiki aferojn, kiuj havas absolute neniun rilaton kun lingvistiko (ekzemple, kiam oni priskribas eŭron kiel „lingvafrankaon” de la eŭropaj ekonomio kaj financoj).

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.