MONATO
Por skribi al ni
Serĉi en MONATO
Al la versio por poŝtelefonoj

Scienco

AŬSTRIO

Tio okazis antaŭ pli ol 150 000 jaroj

Surdiga tondro ektimigis homojn kaj bestojn, kiuj vivis en la regiono, kiu nun estas Svisio. Kvin metrojn granda meteoroido el fero, kies maso estis pli ol 1000 tunoj, trafis la atmosferon de la tero kaj disfalis en milojn da fragmentoj. Tiujn fer-pecojn la homoj kolektis, kaj ili produktis artefaktojn el tiu fero. Tio okazis en la ŝtonepoko, kiam fero estis ankoraŭ tre malofte uzata. Iam oni forgesis la teruran eventon. Multajn jarmilojn poste, tamen, en la jaro 1984, unu fragmenton de la meteoroido kun maso 15-kilograma oni trovis en Twann proksime de la svisa urbo Biel kaj de la loka lago. Pliajn fragmentojn oni kolektis en la jaroj 2000, 2005 kaj 2007.

Fosforo

Oni konstatis, ke la fragmentoj de la meteoroido sterniĝis sur kampon longan je kvin kilometroj. Tia „stern-kampo” estas la unua malkovrita en Svisio. Dum serĉ-kampanjo, en kiu partoprenis 50 amatoraj meteorit-emuloj, kolektiĝis centoj da fragmentoj, kies maso estas sume 140 kilogramoj. En oktobro 2020 oficiale transdoniĝis la tiel nomata meteorito Twannberg al la naturhistoria muzeo NHM en Vieno. Laŭ valoro, ĝi vaste pliriĉigas la kolekton de meteoritoj en NHM. Tiu kolekto estas la plej granda kaj malnova en la mondo kaj ampleksas 1100 objektojn. Legantoj, kiuj volas admiri la novan akiraĵon, iru en la salonegon 5, al la vitrino 109. Ĝia maso estas 370,1 gramoj. La dimensioj estas 8,5 x 5,0 x 4,0 centimetroj. La koncerna meteorito estas maloftaĵo, ĉar ĝi apartenas al la kemia grupo IIG (t.e. 2G). Meteoritoj el tiu grupo enhavas multe pli da fosforo ol aliaj ŝtonaj meteoritoj.

La cetero de la artikolo estas konsultebla en la sekcio por abonantoj.

Walter KLAG
korespondanto de MONATO en Aŭstrio

Walter Klag naskiĝis en Vieno, studis tie fizikon kaj laboras nun kiel eldonisto, numismato kaj ĵurnalisto en Vieno.


Tiu ĉi artikolo povas esti libere kopiita aŭ tradukita por nekomercaj celoj, se oni mencias la fonton: Artikolo de Walter Klag el MONATO (www.monato.be).

Lasta adapto de tiu ĉi paĝo: 2023-03-28